ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး ဆိုတဲ့ အထဲမွာ
လူလုပ္ပစၥည္း ေတြေရာ၊ သဘာ၀ အေလွ်ာက္ ၿဖစ္တည္ ေနတာေတြေရာ ပါ၀င္ပါတယ္။
ဘာေတြလဲ ဆိုတာ ၾကည့္ၾက ရေအာင္လား။
Tallest Tree
ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုးသစ္ပင္ ကေတာ့ California coastal redwood (sequoia sempersirens) အမ်ိဳးအစား ၿဖစ္ၿပီး Hyperion လုိ႔လည္း လူသိ မ်ား ပါတယ္။ ဒီသစ္ပင္ ကိုေတာ့ Sequoia National Park ထဲမွာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ ေတြ႔ရွိခဲ့ၿပီး အၿမင့္ေပ ၃၇၉.၉ေပ (115.7 m) ရွိပါတယ္။ အနီး အနား မွာရွိတဲ့ Helios လုိ႔နာမည္ ေပးထားတဲ႔ redwood အမ်ိဳးအစား သစ္ပင္ ကလည္း ၃၇၄.၃ေပ ( 114.1 m ) အၿမင့္ ရွိပါတယ္။ ဒီသစ္ပင္ၾကီး ေတြကို ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ ရာအတြက္ သစ္ပင္ေတြရဲ႕ ေနရာ အတိအက်ကိုေတာ့ မထုတ္ၿပန္ဘဲ လွ်ိဳ႕၀ွက္ ထားပါတယ္။
ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုးသစ္ပင္ ကေတာ့ California coastal redwood (sequoia sempersirens) အမ်ိဳးအစား ၿဖစ္ၿပီး Hyperion လုိ႔လည္း လူသိ မ်ား ပါတယ္။ ဒီသစ္ပင္ ကိုေတာ့ Sequoia National Park ထဲမွာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ ေတြ႔ရွိခဲ့ၿပီး အၿမင့္ေပ ၃၇၉.၉ေပ (115.7 m) ရွိပါတယ္။ အနီး အနား မွာရွိတဲ့ Helios လုိ႔နာမည္ ေပးထားတဲ႔ redwood အမ်ိဳးအစား သစ္ပင္ ကလည္း ၃၇၄.၃ေပ ( 114.1 m ) အၿမင့္ ရွိပါတယ္။ ဒီသစ္ပင္ၾကီး ေတြကို ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ ရာအတြက္ သစ္ပင္ေတြရဲ႕ ေနရာ အတိအက်ကိုေတာ့ မထုတ္ၿပန္ဘဲ လွ်ိဳ႕၀ွက္ ထားပါတယ္။
Tallest Building
လက္ရွိ တည္ေဆာက္ေနဆဲ US မွာရွိတဲ့ One World Trade Tower ကသူ႔ႏိုင္ငံ မွာေတာ့ အၿမင့္ဆံုး ၿဖစ္ေပမယ့္ ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး အ ေဆာက္အဦး ၿဖစ္တဲ့ Dubai, UAE မွာရွိတဲ႔ Burj Khalifa နဲ႔ယွဥ္လုိက္ ရင္ေတာ့ အေတာ့္ကို ကြာေန ပါေသးတယ္။ Buri Khalifa ရဲ႕အၿမင့္ေပက ၂၇၁၆.၅ေပ (828m) ရွိပါတယ္။ ဒီအေဆာက္အဦး မတိုင္ခင္က ကမာၻ႔အၿမင့္ဆံုး ေနရာကိုေတာ့ အီဂ်စ္မွာ ရွိတဲ႔ The Great Pyramid of Giza ကႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀ခန္႔ ယူထားခဲ့ တာပါ။
လက္ရွိ တည္ေဆာက္ေနဆဲ US မွာရွိတဲ့ One World Trade Tower ကသူ႔ႏိုင္ငံ မွာေတာ့ အၿမင့္ဆံုး ၿဖစ္ေပမယ့္ ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး အ ေဆာက္အဦး ၿဖစ္တဲ့ Dubai, UAE မွာရွိတဲ႔ Burj Khalifa နဲ႔ယွဥ္လုိက္ ရင္ေတာ့ အေတာ့္ကို ကြာေန ပါေသးတယ္။ Buri Khalifa ရဲ႕အၿမင့္ေပက ၂၇၁၆.၅ေပ (828m) ရွိပါတယ္။ ဒီအေဆာက္အဦး မတိုင္ခင္က ကမာၻ႔အၿမင့္ဆံုး ေနရာကိုေတာ့ အီဂ်စ္မွာ ရွိတဲ႔ The Great Pyramid of Giza ကႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀ခန္႔ ယူထားခဲ့ တာပါ။
Tallest Animal
သစ္ကုလားအုတ္ ေတြဟာ ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး တိရိစာၦန္ ေတြပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ သစ္ကုလားအုတ္ အထီးဟာ ၁၈ေပ (5.5 m) အထိ ၿမင့္ႏုိင္ၿပီး သစ္ ကုလားအုတ္ အမက ၁၄ေပ (4.3m) အထိ ၿမင့္ပါတယ္။ သစ္ကုလားအုတ္ ေပါက္စေလး ေတြဟာ ေမြးေမြးခ်င္း ၆ေပ (1.8 m) ခန္႔ရွိၿပီး တစ္ ေန႔ကို တစ္လက္မ ႏႈန္းနဲ႔ ၾကီးထြား ႏုိင္ပါတယ္။
သစ္ကုလားအုတ္ ေတြဟာ ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး တိရိစာၦန္ ေတြပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ သစ္ကုလားအုတ္ အထီးဟာ ၁၈ေပ (5.5 m) အထိ ၿမင့္ႏုိင္ၿပီး သစ္ ကုလားအုတ္ အမက ၁၄ေပ (4.3m) အထိ ၿမင့္ပါတယ္။ သစ္ကုလားအုတ္ ေပါက္စေလး ေတြဟာ ေမြးေမြးခ်င္း ၆ေပ (1.8 m) ခန္႔ရွိၿပီး တစ္ ေန႔ကို တစ္လက္မ ႏႈန္းနဲ႔ ၾကီးထြား ႏုိင္ပါတယ္။
Tallest Rocket
ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး ဒုံးပ်ံကေတာ့ NASA ကတည္ေဆာက္တဲ့ Saturn V ဒံုးပ်ံၿဖစ္ၿပီး ဒီဒံုးပ်ံကို ၁၉၆၀ ေႏွာင္းပိုင္း ႏွစ္ေတြနဲ႔ ၁၉၇၀ အေစာပိုင္း ႏွစ္ေတြမွာ အေမရိကန္ အာကာသ ယာဥ္မႈးေတြကို လဆီကို ပို႔လႊတ္ရာမွာ အသံုးၿပဳ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဒံုးပ်ံ ကိုေတာ့ Florida မွာရွိတဲ့ Kennedy Space Centre ကေန လႊတ္တင္တာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒံုးပ်ံ အၿမင့္က 363 ေပ (110m) ရွိၿပီး ေနာက္ဆံုး အသံုးၿပဳ ခဲ့တာက ၁၉၇၃ ခုႏွစ္မွာပါ။ ခုခ်ိန္ထိေတာ့ အသံုးၿပဳ ခဲ့သမွ် ဒံုးပ်ံေတြ ထဲမွာ အားအေကာင္းဆံုး ဒံုးပ်ံ အၿဖစ္လည္း အသိအမွတ္ ၿပဳထား ပါတယ္။
ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး ဒုံးပ်ံကေတာ့ NASA ကတည္ေဆာက္တဲ့ Saturn V ဒံုးပ်ံၿဖစ္ၿပီး ဒီဒံုးပ်ံကို ၁၉၆၀ ေႏွာင္းပိုင္း ႏွစ္ေတြနဲ႔ ၁၉၇၀ အေစာပိုင္း ႏွစ္ေတြမွာ အေမရိကန္ အာကာသ ယာဥ္မႈးေတြကို လဆီကို ပို႔လႊတ္ရာမွာ အသံုးၿပဳ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဒံုးပ်ံ ကိုေတာ့ Florida မွာရွိတဲ့ Kennedy Space Centre ကေန လႊတ္တင္တာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒံုးပ်ံ အၿမင့္က 363 ေပ (110m) ရွိၿပီး ေနာက္ဆံုး အသံုးၿပဳ ခဲ့တာက ၁၉၇၃ ခုႏွစ္မွာပါ။ ခုခ်ိန္ထိေတာ့ အသံုးၿပဳ ခဲ့သမွ် ဒံုးပ်ံေတြ ထဲမွာ အားအေကာင္းဆံုး ဒံုးပ်ံ အၿဖစ္လည္း အသိအမွတ္ ၿပဳထား ပါတယ္။
Tallest Mountain
Mount Everest ရဲ႕ေတာင္ထိပ္ အၿမင့္ဟာ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာၿပင္ထက္ ေပေပါင္း 29,035 ေပ (8850 m) ၿမင့္ၿပီး တၿခား ေတာင္ထိပ္ေတြ အားလံုးထက္ ၿမင့္ပါတယ္။ ဒါ့အတြက္ေၾကာင့္ ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး ေတာင္ထိပ္အၿဖစ္ လူအမ်ားစုက လက္ခံထား ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဟာ၀ိုင္အီ မွာရွိတဲ႔ Mauna Kea ဟာ ေအာက္ေၿခ ကေန ထိပ္အထိ အၿမင့္ေပေပါင္း 33500 ေပ (10,210 m) ရွိတာေၾကာင့္ Mount Everest ထက္ တစ္မုိင္ နီးပါး ပိုၿမင့္ ပါတယ္။
Mount Everest ရဲ႕ေတာင္ထိပ္ အၿမင့္ဟာ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာၿပင္ထက္ ေပေပါင္း 29,035 ေပ (8850 m) ၿမင့္ၿပီး တၿခား ေတာင္ထိပ္ေတြ အားလံုးထက္ ၿမင့္ပါတယ္။ ဒါ့အတြက္ေၾကာင့္ ကမာၻ႔ အၿမင့္ဆံုး ေတာင္ထိပ္အၿဖစ္ လူအမ်ားစုက လက္ခံထား ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဟာ၀ိုင္အီ မွာရွိတဲ႔ Mauna Kea ဟာ ေအာက္ေၿခ ကေန ထိပ္အထိ အၿမင့္ေပေပါင္း 33500 ေပ (10,210 m) ရွိတာေၾကာင့္ Mount Everest ထက္ တစ္မုိင္ နီးပါး ပိုၿမင့္ ပါတယ္။
Tallest Man
ကမာၻ႔ အရပ္အၿမင့္ဆံုး သက္ရွိ လူသား အၿဖစ္ ၈ေပ ၃လက္မ (2.5m) ၿမင့္တဲ႔ Sultan Kosen ကိုသတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ လက္ရွိ မွာေတာ့ သူ ဟာ သူ႔အရပ္ ၿမင့္လာမႈေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ၿပႆနာေတြ ၿဖစ္ေပၚလာ တဲ့အတြက္ အရပ္ရွည္ လာတာကို ရပ္တန္႔ဖုိ႔ အတြက္ ေဆးကုသမႈ ခံ ယူေန ပါတယ္။ အေမရိကန္ လူမ်ိဳး Robert Wadlow (1918-1940) ကေတာ့ ကမာၻ႔အရပ္ အၿမင့္ဆံုး လူသားအၿဖစ္ မွတ္ယူ ထားဖူးပါတယ္။ Wadlow ရဲ႕အရပ္ဟာ ၁၁.၁ေပ ( 2.72 m) ၿမင့္ပါတယ္။
ကမာၻ႔ အရပ္အၿမင့္ဆံုး သက္ရွိ လူသား အၿဖစ္ ၈ေပ ၃လက္မ (2.5m) ၿမင့္တဲ႔ Sultan Kosen ကိုသတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ လက္ရွိ မွာေတာ့ သူ ဟာ သူ႔အရပ္ ၿမင့္လာမႈေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ၿပႆနာေတြ ၿဖစ္ေပၚလာ တဲ့အတြက္ အရပ္ရွည္ လာတာကို ရပ္တန္႔ဖုိ႔ အတြက္ ေဆးကုသမႈ ခံ ယူေန ပါတယ္။ အေမရိကန္ လူမ်ိဳး Robert Wadlow (1918-1940) ကေတာ့ ကမာၻ႔အရပ္ အၿမင့္ဆံုး လူသားအၿဖစ္ မွတ္ယူ ထားဖူးပါတယ္။ Wadlow ရဲ႕အရပ္ဟာ ၁၁.၁ေပ ( 2.72 m) ၿမင့္ပါတယ္။
Tallest Lighting
ကမာၻ႔ မ်က္ႏွာၿပင္ အထက္မွာ ေနကလာတဲ႔ ultraviolet radiation ဟာကမာၻ႔ ေလထုထဲ မွာရွိတဲ႔ molecules ေတြနဲ႔ ဓာတ္ၿပဳၿပီး ၅၆မုိင္ခန္႔ ရွည္လ်ားတဲ့ လွ်ပ္စီးေၾကာင္းေတြ ၿဖစ္ေပၚ ေစပါတယ္။ ၂၀၀၁ခုႏွစ္မွာ သိပၸံပညာရွင္ ေတြဟာဒီ လွ်ပ္စီးေၾကာင္း ေတြဟာ ကမာၻ႔ေလထု အ လႊာၿဖစ္တဲ့ Troposphere ကေန အၿမင့္ဆံုး အလႊာၿဖစ္တဲ့ ionosphere အထိ ရွည္လ်ားတယ္လုိ႔ ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိခဲ့ ပါတယ္။
ကမာၻ႔ မ်က္ႏွာၿပင္ အထက္မွာ ေနကလာတဲ႔ ultraviolet radiation ဟာကမာၻ႔ ေလထုထဲ မွာရွိတဲ႔ molecules ေတြနဲ႔ ဓာတ္ၿပဳၿပီး ၅၆မုိင္ခန္႔ ရွည္လ်ားတဲ့ လွ်ပ္စီးေၾကာင္းေတြ ၿဖစ္ေပၚ ေစပါတယ္။ ၂၀၀၁ခုႏွစ္မွာ သိပၸံပညာရွင္ ေတြဟာဒီ လွ်ပ္စီးေၾကာင္း ေတြဟာ ကမာၻ႔ေလထု အ လႊာၿဖစ္တဲ့ Troposphere ကေန အၿမင့္ဆံုး အလႊာၿဖစ္တဲ့ ionosphere အထိ ရွည္လ်ားတယ္လုိ႔ ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိခဲ့ ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment